Ter inspiratie

Liever leren dan afleren

Door een reeks ontwikkelingen in onze samenleving zijn er gaten gevallen in onze uitrusting om het leven aan te kunnen. Op sommige levensgebieden zijn we als het ware "ongeletterd" , vooral waar het niet enkel om aanpassen gaat, maar om kiezen, onderzoeken, zelf leven. Voor een aantal mensen is therapie dan een oplossing.
De Roeck biedt een alternatief: leren in plaats van therapie, niet vanuit de gedachte dat je 'genezen' moet worden, maar dat er dingen zijn die je niet geleerd hebt en die je zelf onder de kni kunt krijgen.
deze 'levenslessen' bieden een kader en gereedschap waarmee je door onderzoek kunt ontdekken hoe dingen gaan zoals ze gaan en hoe het ook anders kan.

De honderd talen van kinderen

'Het kind heeft honderd werelden om te ontdekken honderd werelden om uit te vinden honderd werelden om te dromen. Het kind heeft honderd talen (en nog eens honderd honderd honderd) maar de school en de samenleving stelen er negenennegentig.' (Loris Malaguzzi)
Alle kinderen beschikken over honderd talen om zich uit te drukken. Naast de spreektaal kunnen kinderen zich uiten in klanken, beweging, kleuren, schilderen, bouwen, boetseren en zoveel meer. leder kind is vanaf zijn geboorte rijk aan mogelijkheden, krachtig en creatief.
Vanuit deze uitgangspunten werken pedagogen en kunstenaars in de kindercentra van Reggio Emilia al tientallen jaren dagelijks samen met jonge kinderen in het onderzoeken en met elkaar uitwisselen van ideeën, gedachten, ervaringen, hypotheses, herinneringen, dromen en theorieën. Zij kijken en luisteren intensief naar de kinderen en bieden hen situaties, ervaringen, materialen en technieken aan waardoor kinderen zich op vele manieren kunnen uitdrukken. Kinderen maken, denken, associëren, kinderen creëren in voortdurende dialoog met hun leeftijdsgenoten, met volwassenen, met ideeën, dingen en met reële en imaginaire gebeurtenissen.
In deze kindercentra zijn projecten ontstaan, zoals 'Lunapark voor de vogeltjes', 'Schaduw', 'Menigten'. Deze zijn stapsgewijs gedocumenteerd en zichtbaar gemaakt d.m.v. foto's, tekst, tekeningen, schilderingen, klei- en draadwerken. Voor deze nieuwe manier van denken en werken uit Reggio Emilia is in de wereld van opvoeding en onderwijs grote belangstelling ontstaan.

Het is een fascinerende ontdekkingsreis voor iedereen die zich bezighoudt met jonge kinderen. Uniek vanwege de mogelijkheid de complexe denk- en maakprocessen van jonge kinderen te volgen en verrassend door de schoonheid van de produkten van de kinderen.

De weg van de minste weerstand

Creativiteit wordt door de meeste mensen gezien als een apart levensgebied, dat vooral te maken heeft met kunst en cultuur. De auteur, van huis uit musicus, stelt dat de principes die ten grondslag liggen aan het creatieve proces, eigenlijk op onze hele leven kunnen worden toegepast. Zo kunnen we niet alleen schilderen, beeldhouwen of een boek schrijven, maar we kunnen vanuit de zelfde creatieve grondhouding ons bestaan vormgeven. Ons leven volgt de weg van de minste weerstand. Net als water dat het reliëf in het landschap volgt, verloopt ons leven meestal volgens bepaalde (ingesleten) structuren, die gebaseerd zijn op, vaak onbewuste, fundamentele keuzen. We reageren heel vaak vanuit een reactief-responsieve grondhouding. Willen we nieuwe structuren aanbrengen, dan zullen we (andere) fundamentele keuzen moeten maken. Op heldere wijze analyseert de auteur het keuzeproces en geeft aan hoe we ervoor kunnen kiezen de creatieve factor in ons eigen leven te worden. Wie eenmaal bewust de scheppende en beslissende factor in zijn eigen leven is, zal dat leven zien veranderen, zo leert de ervaring. Er dienen zich meer mogelijkheden aan, de ene uitdaging levert de andere op, het zelfvertrouwen groeit en het blijkt makkelijker om eerlijk tegenover onszelf en anderen te staan. Hoe werkt de scheppende kracht? Hoe ziet dat creatieve proces eruit? Hoe veranderen we onze patronen? Hoe kunnen we komen tot andere fundamentele keuzen? Hoe kunnen we dat wat wij willen? realiseren? Daarover gaat het boek. De principes en ideeën die Fritz aanreikt, zijn uniek en voor een deel herkenbaar omdat we ze onbewust al in ons leven toepassen. Ze kunnen ons helpen het leven en de ervaringen te scheppen die we willen en onze geest tot volle expressie te brengen.

Leren van kunst

Creativiteit met verbeeldingskracht als fundament is van groot belang voor opgroeiende kinderen. Creativiteit is een ingewikkeld begrip. Als je het vastlegt, in leerlijnen verwoordt of in stappen beschrijft, kan het als los zand tussen je vingers wegsijpelen. Toch kun je veel dingen doen en leren om de creativiteit van je leerlingen vleugels te geven. Over hoe je dat doet in het basisonderwijs gaat Leren van kunst.
Wat kunnen we leren van kunst als het gaat om creativiteit? Kunst maakt via kritische vragen ons hoofd en onze zintuigen wakker. Kunst nodigt uit tot dialoog door je uit te dagen tot het innemen van een ander perspectief. Daarmee voedt kunst de verbeeldingskracht en schept ruimte. Ruimte in tijd, voor ideeën, om uit te proberen, voor contact en om te ervaren. Ruimte dus ook voor persoonlijke betekenisgeving.
Leren van kunst laat in drie delen zien dat creativiteit heel goed gedijt bij dit soort ruimte en de verbindende factor is tussen de verschillende 21e-eeuwse vaardigheden. Het 'Waarom' gaat in op het maatschappelijk belang van dit boek. Vervolgens beschrijft het 'Wat' het theoretische fundament, gebaseerd op het onderzoek Didactiek 21e eeuw (D21). Tot slot biedt het 'Hoe' praktische suggesties voor in de klas.
Leren van kunst wil inspireren, informeren, uitdagen en verwarren. Het is geschreven voor (aankomende) leerkrachten en alle andere professionals in het basisonderwijs die ruimte voor creativiteit willen scheppen.

Stil de tijd

Geen tijd hebben – dat is een van de fundamentele ervaringen van onze tijd. In dit veelgeprezen en intussen ook veelgelezen boek neemt Joke J. Hermsen dit verschijnsel kritisch onder de loep. Vanuit het gedachtegoed van denkers als Henri Bergson, Ernst Bloch en Peter Sloterdijk ontwikkelt zij een nieuwe visie op het fenomeen tijd, waarin zij een onderscheid aanbrengt tussen kloktijd en innerlijke tijd. Zij verkent het belang van rust, verveling, aandacht en wachten; ervaringen die sinds de Oudheid als belangrijke voorwaarden voor het denken en de creativiteit werden beschouwd, maar in het huidige economische tijdsgewricht nog weinig waardering krijgen.

De voorzienigheid

Dit is een citaat van Goethe
Totdat je je verbindt, is er aarzeling om je terug te trekken, is er altijd een bepaalde ondoelmatigheid.

Als het gaat om initiatieven nemen of iets creëren, is er een elementaire waarheid.
Negeer je haar, dan smoor je talloze ideeën en prachtige plannen in de kiem. Die waarheid is dat- op het moment dat je je definitief verbindt- ook de Voorzienigheid als het ware een startsein krijgt om in actie te komen.

Er gebeuren allerlei dingen om je te helpen, die anders nooit gebeurd zouden zijn.
Uit het besluit komt een hele stroom gebeurtenissen voort, die allerlei onvoorziene voorvallen, die in je voordeel werken, ontmoetingen en materiële hulp op gang brengen; gebeurtenissen waarvan niemand ooit had kunnen dromen dat ze op zijn pad zouden komen.

Wat je ook maar kan doen of droomt dat je het kan, begin ermee!
Stoutmoedigheid heeft genialiteit, kracht en iets magisch in zich.
Begin er mee, nu!

Goethe (1749-1832)

De Creatiespiraal

Marinus Knoope (1947), hield zich jarenlang bezig met de vraag in hoeverre en op welke wijze de mens invloed heeft op zijn eigen levensomstandigheden. Hij werd gefascineerd door het natuurkundige verschijnsel dat werkelijkheid pas lijkt te ontstaan zodra ze wordt waargenomen.

In 1989 ontdekte hij de creatiespiraal, een verrassend eenvoudige heldere en praktisch bruikbare beschrijving van de natuurlijke weg waarlangs de mens zijn eigen wensen realiseert.